زبان فارسی، رمز ماندگاری ایران فرهنگی

  در این گزارش به اهمیت زبان فارسی در گستره ایران فرهنگی پرداخته و حرکت‌های خطرناک و خزنده‌ای که می‌تواند زبان فارسی را به حاشیه براند، به‌عنوان بخشی دیگر از نقشه استعمار برای نابودی فرهنگ و تمدن ایرانی ــ اسلامی به بررسی نشسته‌ایم.
 زبان فارسی، زبان دوم اسلام و زبان فرهنگی و علمی دربار ترکیه و هندوستان
زبان فارسی در طول تاریخ بر بسیاری از زبان‌های منطقه تأثیر گذاشته است و زبان‌های دیگر خاورمیانه مانند زبان عربی و ترکی تحت تأثیر زبان فارسی قرار گرفته بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

‌ گرچه با ظهور اسلام و ورود زبان عربی، بسیاری از دانشمندان به عربی می‌نوشتند و شاعران بسیاری به عربی شعر می‌گفتند، بااین‌حال از قرن سوم هجری به بعد شاهد نشر کتاب‌های فارسی از ابن‌سینا، ابوریحان بیرونی و اشعار فارسی دیگر هستیم و از قرن چهارم به بعد متون نثر فارسی گسترش پیدا کرده‌ است. گسترش مداوم زبان در دوره اسلامی نشانگر این مساله است که نه‌تنها هیچ‌گاه از دامنه نفوذ زبان فارسی کاسته نشد، بلکه زبان فارسی به‌عنوان زبان دوم دین اسلام شناخته شده است. فارسی به‌عنوان زبان رسمی، ادبی، علمی و دینی به سایر نقاط، ازجمله به کشور پهناور هند، مناطق ترک‌زبان ماوراءالنهر و همین‌طور قفقاز گسترش پیدا کرد و به‌دلیل توانایی و ظرفیت خود در هند تبدیل به زبان رسمی شد و تا حدود ۲۰۰ سال قبل و پیش از آن‌که هندوستان مستعمره انگلستان شود، زبان فارسی دومین زبان رسمی و زبان فرهنگی و علمی این کشور به‌شمار می‌رفت. از سوی دیگر زبان فارسی در دوره‌ای طولانی از در دوران حاکمیت امپراتوری عثمانی به‌عنوان زبان ادبی و دیوانی در کشور ترکیه بوده است.
زبان فارسی، شیرازه کتاب ایران فرهنگی است
به بشرویه رفته‌ایم، شهری در جنوب خراسان و حوالی فردوس و طبس. سراغ آقای محمدرضا اسلامی را می‌گیرم. او از پیشکسوتان فرهنگی در این شهر است و دوران بازنشستگی را با مطالعه و کتابخوانی سپری می‌کند. با طرح این موضوع که نظرش در مورد زبان فارسی و اهمیت آن در ماندگاری ایران فرهنگی چیست و چرا این گوهر مورد طمع استعمار بوده است، با او هم‌سخن می‌شویم.
می‌گوید: جالب است که بگویم ابتدا و زمانی که انگلیسی‌ها در کشورهای اسلامی و به‌خصوص حوزه تمدنی ایران رسوخ کردند، به‌وسیله همین زبان فارسی بود. این را می‌گویم و توضیح می‌دهم چون به محض این‌که صحبت از تحقیر و تخفیف و حذف زبان فارسی می‌شود، گمان می‌کنیم که آنها آمدند و از همان ابتدا تصمیم بر حذف زبان فارسی گرفتند، درصورتی‌‌که این‌طور نیست. اتفاقا انگلیسی‌ها که ابتدا در لباس جهانگرد و به بهانه کار تحقیقاتی به ایران آمدند، ابتدا زبان فارسی و حتی گویش‌های محلی را خوب یاد گرفتند و با آن به‌عنوان یک ابزار مهم و تأثیرگذار با مردم ما ارتباط برقرار کردند و به مرور کمر به حذف آن بستند. منادیان تبشیر و مبشران مسیحی آمریکایی هم ابتدا با زبان دین و مذهب وارد می‌شدند و میسونرهای مذهبی کار را از تاسیس مدارس آغاز کردند و کم‌کم و با نقشه‌های طولانی‌مدتی که داشتند، نظر مردم را به خود جلب می‌کردند. مردم و فرهنگ ما را هم خوب می‌شناختند و خود را دوست‌داشتنی، باایمان، مهربان و پیشرو نشان می‌دادند.
آنگاه‌ زمانی که می‌توانستند در مردم تأثیر بگذارند، شروع به آموزش زبان بومی خود انگلیسی، فرانسه و... می‌کردند و بعد هم می‌گفتند اگر می‌خواهید مثل ما آدم‌های متمدن و خوبی باشید، باید به زبان ما حرف بزنید. مرحوم پدر من، متولد ۱۲۹۸ شمسی تاجر فرش بود و تعریف می‌کرد مادر بزرگم را حدود سال ۱۳۴۱ برای مداوا به مشهد برده بود و فامیل‌ها بیمارستان آمریکایی‌ها را معرفی کرده بودند. ایشان نقل می‌کرد: زمان انتظار برای معاینه ایشان فرصتی پیش آمد و من به دنبال این بودم که با بیمارستان آمریکایی‌ها بیشتر آشنا شوم. در حوالی اطاق دکتر، سالنی نظرم را جلب کرد که به کتابخانه اختصاص داشت. درون سالن رفتم و کتاب‌های زیادی برای مطالعه روی میز قرار داشت، اتفاقی کتاب را با خودم برداشتم و همان‌طور که می‌خواندم به اتاق دکتر رفتم. موقع رفتن، قصد برگشت آن را به کتابخانه داشتم که دکتر گفت مانعی ندارد، می‌توانید این کتاب را با خود ببرید. پدربزرگم این کتاب را که عنوان آن «راهش این است» بود به همراه آورده بود. پشت جلد کتاب علامت قیچی داشت که با برش صفحه آخر می‌شد آن را به آدرسی در کرمانشاه فرستاد. من که دوران کودکی را طی می‌کردم، مشخصات مورد نظر را کامل و از سر کنجکاوی آن را پست کردم و بعد از آن ماهانه برایم بسته‌ای می‌رسید که داخلش برگه کاغذی شکیلی بود و پیام‌هایی اخلاقی و دینی در آن نوشته شده بود. بعد از یک سال مکاتبه، برایم کتابی ارسال شد که اتفاقی در حوزه علمیه بشرویه به دست یکی از اعضای فامیل رسید و ماجرایی را پی داشت که مفصل و از حوصله این بحث خارج است. بعدها که تعدادی از معلمان آمریکایی تحت عنوان سپاه صلح و در ارتباط با طرح آمریکایی «اصل ۴ ترومن» به ایران و ازجمله به مناطق جنوبی خراسان آمدند و به آموزش زبان انگلیسی پرداختند، متوجه شدم که آن‌همه زمینه‌سازی از بیمارستان آمریکایی‌های مشهد تا چاپخانه کرمانشاه و کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی در شهرهای دورافتاده خراسان چه بود. بنابراین وقتی صحبت از زبان فارسی و حفظ آن می‌شود، اصلا مسأله ایران، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، هند و... نیست. می‌خواهند این حلقه مهم اتصالی فرهنگی و شیرازه کتاب ایران فرهنگی در حوزه تمدنی ایران فرهنگی را بشکنند و نابود کنند.   خودتان نمی‌دانید چه کار مهمی می‌کنید!
گفت‌وگوی دوم ما با یکی از مهاجران افغانستانی است که خودش را عبدالطیف معرفی می‌کند. در حوالی یکی از روستاهای اطراف طالقان با او که به شبانی اشتغال دارد، گفت‌وگو می‌کنیم. نظرش را که در باره زبان فارسی می‌پرسیم، می‌گوید: الان اگر همین واسطه مشترک زبانی نبود، ارتباط من و شما با یک آلمانی و چینی فرقی نداشت اما وقتی ما هر دو به زبان فارسی صحبت می‌کنیم، یعنی مسیر زیادی از راه ارتباط، همدلی و گفت‌وگو را پشت‌سرگذاشته‌ایم. من بعد از تحولات اخیر افغانستان به ایران آمدم و چون نیازمند کار و به دست‌آوردن پول هستم، اولین شغلی را که پیدا کردم، یعنی همین چوپانی پیشه خودم کردم. با آن که در کشور خودم جزو اردوی ملی بودم و برای خودم بروبیایی داشتم اما راضی هستم. البته وقتی که چنین فرصتی پیدا می‌شود و شما به‌عنوان خبرنگار با من گفت‌وگو می‌کنید، احساس می‌کنم هنوز هم آدم ارزشمندی هستم. این حرف زبان فارسی که شما به دنبالش هستید، آن‌قدر مهم است که به گمانم هنوز اهمیت آن را نمی‌دانید. افغانستان سال‌هاست که تحت ظلم و اشغال استکبار و مورد طمع جهانخوران بوده اما حرف من این است تا وقتی زبان فارسی در افغانستان زنده باشد، این ملت هم زنده است و تا زمانی که زبان فارسی در همین جایی که شما گفتید حوزه ایران فرهنگی وجود داشته باشد، آن حوزه تمدنی نخواهد مرد اما باید بدانیم استعمار هیچ عجله‌ای ندارد، حتی اگر یک قرن هم صبر کرده باشد، حاضر است چند قرن دیگر هم صبوری کند تا مثل هند، ترکیه، تاجیکستان و...  اگر نتواند سر زبان فارسی را ببرد، حداقل آن را از دسترس مردم دور کند. فراموش نکنید، دولت‌ها هر سیاستی دارند، مردم نباید از آسیب دیدن زبان فارسی غفلت کنند.
وطن فارسی نه آن قریه است که به تاراج این و آن برود .
سخن‌گستران این سامان
پایان بخش این گزارش شعری است سروده محمد کاظم کاظمی، شاعر شهیر افغانستانی ساکن ایران که در پاسخ به حامد کرزای که گفته بود باید زبان فارسی را به دری ترجمه کنیم، بارنشر شده است.
خواب دیدی که شاخه‌های کهن زیر پای تو نردبان شده‌اند
و سخن‌گستران این سامان به دکان تو ترجمان شده‌اند
خواب دیدی که خطه خورشید همه دربست، در قباله توست
کابل و بلخ و بامیان، با تو کابل و بلخ و بامیان شده‌اند
خواب دیدی که مشت می‌کوبی همچنان با تمام نیرویت
ولی این را بدان که سندان‌ها همه با مشت امتحان شده‌اند
وطن فارسی نه آن قریه است که به تاراج این و آن برود
روزگاری در این وطن حتی مغولان فارسی‌زبان شده‌اند
این وطن مرز روشنی دارد، مرز آن، واژگان «شهنامه» است
وارثان «خزانه» را چه شده است که در این خطه، مرزبان شده‌اند؟
قابل ذکر نیست البته شاعران برادر ما هم
شاعر قابلی اگر شده‌اند، با گلستان و بوستان شده‌اند

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: راز ماندگاری استکبار جهانی خاور میانه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۲۳۳۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اشتیاق بانوان مازندرانی از شکوفه‌های نارنج / جای خالی مدیریت بر ماندگاری یک سنت دیرینه

با شروع شکوفه‌دهی درختان نارنج، بانوان مازندرانی با وجود خالی بودن مدیریت بر ماندگاری یک سنت دیرینه با شوق و ذوق به استقبال آن می‌روند تا با جمع‌آوری شکوفه‌های این درخت ضمن استشمام یک عطر دل‌انگیز از خاصیت‌های فراوان آن برخوردار شوند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از مازندران، اینجا مازندران است، سرزمینی که به دریا، قله دماوند، کوه و جنگل می‌شناسند، استانی با طراوت که شروع بهار آن حس‌وحال خاصی را نه تنها برای مردم این دیار بلکه برای بسیاری از مشتاقان کوه، دشت، دریا و جنگل ایجاد می‌کند.

دیاری که نقطه به نقطه آن غنی است و می‌توان برای آن ساعت‌ها قلم به دست گرفت و به معرفی هر یک از این نعمات خدادادی به همراه برپایی آئین‌ها و سنت‌های با ریشه آن پرداخت.

این آئین‌ها و سنت‌ها در همه فصول سال با زندگی روزمره مردم این دیار پر خیر و برکت عجین شده است و این آئین‌ها را در هر گوشه‌ای از آن توسط بانوان بانشاط، خون‌گرم و مردان پرتلاش و مهمان نوازشان با وجود قرار گرفتن زندگی ماشینی، همچنان می‌بینیم.

با شروع فصل بهار و نو شدن سال با تحول اساسی در تمام خاک حاصل‌خیز این سرزمین ایجاد می‌شود، علاوه بر سرسبزی و طراوت در جای جای این خطه پر نعمت، عطر و بوی خاصی هم در دیار علویان می‌پیچد، عطری که حتی با عبور از شهرهای مختلف این استان برای هر رهگذری حس سرزندگی و نشاط فراهم می‌کند.

از هر کوچه پس کوچه، خیابان به خیابان، پیاده‌روهای متعدد آن عبور کنید در این فصل باطراوت متوجه آن می‌شوید و مهم‌تر آن‌قدر بوی آن شیرین و لذت‌بخش است که موجب می‌شود، کنار آنها بایستید و چند دقیقه‌ای به استشمام آن بپردازید.

جالب‌تر آن‌که اگر از کنار آن بخواهی بی‌تفاوت بگذری، نمی‌شود، حضور عده‌ای زیر پای آن، شما را مجذوب کاری که در آن لحظه انجام می‌دهند، می‌کند و این باعث می‌شود تا برای چند لحظه‌ای توقف کنید و برای برداشتن چند پره آن بر دستانتان زیر پای آن قرار گیرید و مشتاقانه همراه آن نفرات شوید.

یک‌دست بودن آنها با آن شکوفه‌های سفید و ریزش بین برگ‌های همیشه سبز در تمام فصول سال در معابر پیاده‌روها، کوچه‌ها و کنار جوی‌ها و کنار دیوارهای بسیاری از منازل مسکونی شهرهای مازندران یک جلوه خاصی را برای این استان به وجود آورده است.

درخت بهار نارنج همان محصول از دسته مرکبات استان مازندران است که در فصل بهار به خصوص در اردیبهشت در اکثر شهرهای این استان با سرسبزی، شکوفه‌های ریز و سفید چهار و پنج پره، جلوه خاصی را ایجاد می‌کند و رقابت سختی بر سر عنوان قرار گرفتن پایتخت بهار نارنج، بین دو شهر ساری و بابل ایجاد می‌شود، بهارنارنج‌های خوشبو و خوش عطری که باعث توقف هر رهگذر، مسافر و گردشگری زیر پای آن می‌شود تا پره‌های آن را در میان دست‌های خود بگیرد و به استشمام آن بپردازد و حس شادابی و سرزندگی به‌دست آورد.

اگرچه این زیبای شگفت‌انگیز و با طراوت با ناملایماتی مواجه می‌شود و بانوان حریص و طمعکار هنگام جمع‌آوری پره‌های بهارنارنج بدون صبر و بردباری چوبی بر دست می‌گیرند و بر شاخه‌های پر بهاره ضربه می‌زنند تا آن پره‌های تازه و پر را از آن خود کنند اما نمی‌دانند که با این کارشان چه ضربه‌ای علاوه بر سرشاخه‌های تازه درختان بهارنارنج بلکه جلوگیری از میوه‌دهی این محصول نیز می‌شوند یا حتی ممکن است که باعث خشکیدن یک اصله درخت نارنج هم شوند.

بهارنارنج و تهیه انواع شربت و مربا و عرقیات آن

از گلنازخانم بانوی آملی که زیر پای درختان نارنج خیابان شهید بهشتی این شهر نشسته است و با حوصله دانه دانه پره بهار نارنجی را که روی زمین ریخته شده بود، جمع‌آوری می‌کرد و داخل نایلون انتقال می‌داد، می‌پرسم که چرا به جمع‌آوری این بهارنارنج‌ها می‌پردازد؟

او در جواب سوالم می‌گوید: معمولاً از عطر و بوی بهارنارنج حس آرامش‌بخشی و خوبی پیدا می‌کنم و به‌خاطر همین پره‌های تازه و حتی خشک شده آن را لای سجاده نماز قرار می‌دهیم تا هنگام خواندن نماز از بوی خوش آن استفاده ببریم.

این کدبانوی مازندرانی ادامه می‌دهد: از این بهاره‌ها معمولاً برای مربا و عرقیات استفاده می‌کنیم و از عصاره خشک شده آن هم در تهیه کیک و انواع شیرینی بهره می‌گیریم.

وی با اشاره به خاصیت‌های مؤثر بهارنارنج که سرشار از ویتامین c است و برای تقویت بدن و جلوگیری از سرماخوردگی مؤثر است، می‌گوید: در این فصل از این بهاره‌ها برای منزل شربت درست می‌کنم و در مواقع نیاز و برای تقویت جسم از آن می‌خوریم.

گلناز انم خاطرنشان می‌کند: در گذشته یکی از چشم‌انتظاری خانم‌های مازندرانی شروع فصل بهار و شکوفه‌دهی درختان مرکبات به ویژه نارنج بود، چرا که دسته‌جمعی یک روزی را تعیین می‌کردند و برای جمع‌آوری بهارنارنج به باغ یا جاهایی که درختان نارنج وجود داشت، می‌رفتند و این برایشان در کنار سرگرمی بودن یک دورهمی دوستانه هم محسوب می‌شد.

فواید پانزده‌گانه بهارنارنج

نرگس قهرمانی دکترای گیاهان دارویی و طب اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به خاصیت بهارنارج می‌گوید: نارنج یکی از درختان معروف و محبوب در بسیاری از مناطق کشورمان به ویژه استان مازندران است که از شکوفه‌های آن تا میوه‌های ترش و خوشمزه‌اش دارای خواص متنوعی است، بهار نارنج، که در واقع شکوفه‌های این درخت است، دارای خاصیت‌های فراوانی است که از مهمترین خواص آن می‌توان به تسکین درد معده، بهبود عملکرد معده، تقویت سیستم گوارشی، کمک به خواب عمیق و آرام، کاهش دردهای قاعدگی، از بین بردن سنگ کلیه و مثانه، درمان میگرن و سردردهای عصبی، روشن و درخشان کردن پوست، بهبود وضعیت طحال، کمک به درمان یبوست و آرام بخش برای سیستم عصبی اشاره کرد.

این کارشناس حوزه بهداشت با بیان اینکه دمنوش بهار نارنج یک درمان طبیعی برای رفع مشکلات گوارشی است، عنوان می‌کند: نوشیدن دمنوش تهیه شده از بهار نارنج می‌تواند به تسکین دردهای معده، نفخ، اسپاسم و حتی سو هاضمه کمک کند، در واقع این دمنوش با تقویت سیستم گوارشی، به بهبود عملکرد معده کمک می‌کند.

قهرمانی ادامه می‌دهد: در کنار خواص گوارشی، بهار نارنج دارای خواص آرام‌بخش برای سیستم عصبی نیز است و دمنوش آن کاهش اضطراب و تحریکات عصبی، به آرامش ذهن کمک می‌کند و برای کسانی که با مشکلات روانی مانند افسردگی مواجه هستند، این دمنوش می‌تواند یک گزینه طبیعی و مفید باشد.

وی بهار نارنج را یک راهکار طبیعی برای مشکلات کلیه و مثانه می‌داند و می‌گوید: مصرف ترکیبی از بهار نارنج و آب کرفس می‌تواند در خرد کردن و استخراج سنگ‌های کلیه و مثانه مؤثر باشد و ترکیب طبیعی آن، یک راهکار سالم و بدون عوارض جانبی برای مشکلات ادراری است.

متخصص گیاهان دارویی و طب اسلامی با بیان اینکه برای کسانی که با مشکلات خواب مواجه هستند، بهار نارنج می‌تواند یک گزینه فوق‌العاده باشد، می‌گوید: با نوشیدن مقداری عرق بهار نارنج قبل از خواب، می‌توان به خواب عمیق و آرام دست پیدا کرد، البته همیشه باید مراقب مصرف معقول و مناسب این محصول بود.

وی اضافه می‌کند: بهار نارنج دارای مواد آنتی‌اکسیدانی فراوانی است که به محافظت بدن در برابر حملات رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند، این خاصیت می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های مزمن و جدی کمک کند و در نتیجه، سیستم ایمنی را تقویت کند.

قطره عرق بهار نارنج، هضم کننده طبیعی غذا

قهرمانی با بیان اینکه اگر با مشکلات هضمی مواجه هستید، اضافه کردن چند قطره عرق بهار نارنج به چای می‌تواند راه‌حلی طبیعی و مؤثر باشد تا هضم بهتری داشته باشید و از ناراحتی‌های معده جلوگیری کنید، در منابع طب سنتی، بهار نارنج به عنوان یک درمان طبیعی برای سردردهای ناشی از میگرن و سردردهای عصبی معرفی شده است، همچنین اگر با مشکلات مرتبط با طحال مواجه هستید، مصرف منظم بهار نارنج می‌تواند به بهبود وضعیت طحال کمک کند و از بزرگ شدن آن جلوگیری می‌کند.

این کارشناس طب اسلامی خاطرنشان می‌کند: استفاده از گیاهان دارویی و طب سنتی برای مشکلات زنانه مانند دردهای قاعدگی و نشانه‌های یائسگی همیشه گزینه‌ای مطمئن و بدون عوارض جانبی بوده است، دمنوش و عرق بهار نارنج به تسکین تغییرات هورمونی و نشانه‌های همراه آن مانند استرس و اضطراب کمک می‌کند، این دمنوش‌ها برخلاف داروهای شیمیایی، طبیعی و در صورت مصرف معقول بدون عوارض جانبی هستند.

به گزارش ایمنا، با وجود این اشتیاق و فواید چنین نعمت خدادادی بین بانوان مازندرانی و برای هم‌استانی‌ها جای خالی یک مدیریت برای ماندگاری این سنت دیرینه احساس می‌شود آن هم در شهری مانند بابل گذر به گذر آن درخت نارنج کاشته شده است و با عبور از خیابان‌های آن، عطر شمیم لذت‌بخشی حس می‌کنید، متأسفانه برنامه مدون دائمی در نظر گرفته نشده است و با وجود این که در سال‌های گذشته ادعایی بر اجرای جشنواره‌ای با عنوان جشن بهارنارنج از سوی نهادهای مرتبط شده بود، اما تاکنون اقدام خاصی انجام نشده است و ثبت شدن آن در فهرست میراث ملی فقط در حد خبر باقی ماند، در حالی‌که می‌توان برای این خوشبوکننده هوای مازندران برنامه‌های متنوعی را چون سایر آئین‌های سنتی و محلی به اجرا درآورد.

گزارش از کبریا مقدس، خبرنگار ایمنا در مازندران

کد خبر 751417